Dosya / Dizin Komutları
ls
Dosya/dizin listeleme komutudur. Çeşitli parametrelerle kullanarak dosya ve dizinlerimizi belirli özelliklerde ve formatta listeleyebiliriz.
ls -l
Dosya ve dizinleri son değiştirildikleri tarih, diskte kapladığı alan, erişim izinleri gibi ayrıntılı bilgileriyle birlikte listeler.
ls -a
Gizli dosyaları da gösterir.
ls -C
Dosya ve dizinleri kolonlar halinde ve alfabetik olarak listeler
ls -s
Dosyaları diskte kapladıkları alan ile beraber listeler.
cd
Dizin değiştirme komutudur. Belirtilen dizine gider. Örneğin cd /home/ceren/deneme komutu /home/ceren/deneme dizinine gider. cd .. komutu ise bir üst dizine gitmek için kullanılır. Örneğin /home/ceren/deneme dizininde iken cd .. komutunu uyguladığımızda /home/ceren üst dizinine gidilir. Sadece “cd” komutu girildiği takdirde ise mevcut kullanıcının ana klasörüne (Ev dizinine) gidilir.
pwd
İçerisinde bulunduğumuz dizinin tam adresini görüntüler. Örneğin pwd komutunu uyguladığımızda /home/ceren/projeler şeklinde bir dizin adresi alırız.
find
Dosya/dizin arama komutudur. Arama yapabilmek için parametreleriyle birlikte kullanılması gerekir.
Bulunan sonuçların shell ekranında görüntülenmesi için bu parametre kullanılır.
-name
Dosya/dizin ismine göre arama yapabilmemize olanak sağlar. Örneğin find -name ceren* -print komutu "ceren" ile başlayan dosya ve dizinleri bulmamızı sağlar.
-perm
Dosya ve dizinleri erişim iznine göre aramamızı sağlar. Örneğin find -perm 777 -print komutu bütün yazma okuma çalıştırma izinlerine sahip sonuçları görüntüleyecektir.
-user [kullanıcı_adı]
Belirtilen kullanıcıya ait sonuçları görüntülemek için kullanılır. find -name *.mp3 -user derya -print
mkdir
Bu komut ile yeni dizin oluşturulabilir. Örneğin mkdir ceren komutu, içinde bulunulan dizinde "ceren" isminde bir klasör oluşturur.
mkdir /home/derya/projeler komutu /home/derya içerisine "projeler" isimli bir klasör oluşturur.
-v
Bu parametre ile oluşturulan dizin ekranda gösterilir. Örneğin mkdir -v /home/derya/ceren komutunu uyguladığımızda alt satırda "mkdir: dizin `ceren' oluşturuldu" şeklinde mesaj belirir.
-p
Belirtilen üst dizinler yoksa üst dizinleri de oluşturur. Örneğin mkdir -p /home/derya/veriler/adresler/istanbul komutu uygulandığında home, derya, veriler, adresler klasörleri yoksa onları da oluşturduktan sonra istanbul klasörünü oluşturacaktır.
-m
Bu parametre yardımıyla oluşturduğumuz klasörlerin erişim ayarlarını (chmod) da yapabiliriz. Örneğin mkdir -m 777 raporlar komutu uygulandığında oluşturulan "raporlar" klasörünün bütün kullanıcılar için okuma, yazma ve çalıştırma izni olacaktır.
rmdir
İçi boş olan dizini siler. Örneğin rmdir /home/derya/deneme komutu belirtilen dizin boş ise siler.
-p
Bu parametre kullanıldığında boş olan üst dizinler de silinir. Örneğin rmdir -p /veriler/adresler/istanbul komutu uygulandığında klasör boş olduğu takdirde ilk önce "istanbul" klasörünü silecektir; daha sonra boş olduğu takdirde "adresler" klasörünü, daha sonra yine boş olduğu takdirde "veriler" klasörünü silecektir.
rm
Dosya silme komutudur. Örneğin rm rapor.txt komutu bulunulan dizin içerisindeki rapor.txt dosyasını siler.
-r
Klasör silmek için ise “-r” parametresini kullanabiliriz. Örneğin rm -r raporlar komutu raporlar klasörünü siler.
-i
Bu parametre kullanıldığında dosyaları silmeden önce onay ister.
-f
Dosyaların herhangi bir onaya ihtiyaç duyulmadan silinmesi için "-f" parametresi kullanılır. rm -f onemli.php
mv
Dosya/dizin taşımak ve isim değiştirmek için kullanılan shell komutudur. Örneğin mv adresler.txt rapor.txt komutu adresler.txt dosyasının adını rapor.txt olarak değiştirir. mv adresler.txt /home/derya/veriler/ komutu ise adresler.txt dosyasını belirtilen dizine taşır.
-f
Bu parametre dosya taşınan konumda aynı isimde başka bir dosya olsa dahi uyarı mesajı gösterilmesini engeller, ve dosyanın üzerine yazar.
-v
Bu parametre kullanıldığında yapılan işlem bilgisi shell ekranında yazacaktır. Örneğin mv -v dosya dokuman komutu uygulandığında `dosya' -> `dokuman' şeklinde bilgi mesajı belirir.
-b
Bu parametre kullanıldığında eğer dosya taşınılan adreste aynı isimde başka bir dosya varsa, o dosyanın yedeği alınır. Örneğin mv -b dosya dokuman komutu uygulandığında dokuman dosyası zaten mevcut ise adını "dokuman~" olarak değiştirir.
cp
Dosya kopyalamak için kullanılan komuttur. Örneğin cp /home/derya/index.html /var/www/html/ komutu /home/derya içerisindeki index.html dosyasının kopyasını /var/www/html içerisine oluşturur.
cp deneme.php index.php komutu deneme.php dosyasının kopyasını index.php olarak aynı dizin içerisine alır.
-r
Klasör kopyalarken bu parametrenin kullanılması gerekir. Örneğin cp -r proje /home/derya/calismalarim/ komutu proje klasörünü belirtilen dizinin içerisine kopyalar.
-f
Hedef klasörde aynı isimde bir dosya olsa dahi onay istemeden üzerine kopyalar.
-i
Bu parametre kullanıldığında belirtilen dosyayı kopyalamadan önce uyarı mesajı görüntüler ve onay ister.
-b
Bu parametre kullanıldığında eğer dosya kopyalanan adreste aynı isimde başka bir dosya varsa o dosyanın yedeği alınır. Örneğin cp -b dosya dokuman komutu uygulandığında dokuman dosyası zaten mevcut ise adını "dokuman~" olarak değiştirir.
df
Toplam, kullanılan ve boş disk alanlarını gösterir.
-l
Sadece yerel disk alanlarını görüntüler.
-T
Bu parametre kullanıldığında dosya sistemi bilgisi de gösterilir.
du
Dosyaların disk kullanımını gösterir. Örneğin du linux.odt komutu linux.odt dosyasının diskte ne kadar alan kapladığını gösterecektir.
-sk
Toplam disk kullanımını kilobyte olarak gösterir.
-sh
Toplam disk kullanımını dosya boyutuna bağlı olarak en uygun birimde gösterir. (Kilobyte, Megabyte, Gigabyte, Terabyte vb.)
gzip
Dosya sıkıştırma komutudur. Örneğin gzip rapor.txt işlemi sonucunda rapor.txt.gz dosyası oluşur.
-[1-9]
Parametre olarak 1'den 9'a kadar bir sayı girerek sıkıştırma gücü ve hızını ayarlayabiliriz. Örneğin gzip -9 film1.avi komutunu uyguladığımızda dosyamız dah iyi sıkıştırılacaktır, fakat hızlı sıkıştırmasını istiyor isek "-1" parametresini kullanabiliriz.
gunzip
Sıkıştırılmış dosyaları açmak için kullanılan shell komutudur. Örneğin gunzip raporlar.gz komutu ile dosya içeriğini açabiliriz.
chmod
Dosya/dizin izinlerini (haklarını) düzenlemekte kullanılan shell komutudur. Örneğin chmod 700 dosya1.txt komutunu uyguladığımızda dosya1.txt dosyası sadece sahibi tarafindan okunabilir, yazılabilir ve çalıştırılabilir. chmod 777 dizin1 komutu uygulandığıda dizin1 herkes tarafından okunabilir, değiştirilebilir ve çalıştırılabilir.
|
İzinler |
Sahibi |
Grubu |
Diğer kullanıcılar |
|
Okuma |
4 |
4 |
4 |
|
Yazma (Değiştirme) |
2 |
2 |
2 |
|
Çalıştırma |
1 |
1 |
1 |
İzinleri numaralandırmak oldukça kolaydır. Tabloda görülebildiği üzere her izin için numara vardır, izin verileceği takdirde bu numaralar yukarıdan aşağıya doğru toplanır. Hiçbir izin verilmeyecek ise “0” yazılır.
